De impact van verbeeldingskracht op je strategie

Op het eerste oog lijken verbeeldingskracht en strategie tegenpolen. Verbeeldingskracht is ongrijpbaar, lijkt misschien wat zweverig, ‘spiruweel’ zouden sommigen zeggen (de kijkers van B&B Vol Liefde weten waar ik het over heb). En strategie, dat is lekker concreet, actiegericht en vooral met beide benen op de grond. Toch? De enige reden om zo’n retorische vraag te stellen, is natuurlijk om ‘m daarna te beantwoorden.

Daarom zijn de 750 woorden die hieronder volgen, mijn persoonlijke pleidooi om verbeeldingskracht een vast onderdeel te maken van strategievorming.

De klassieke strategiecyclus

Om verbeeldingskracht en strategie met elkaar te verenigen, moeten we eerst beide begrippen ontleden. We beginnen met strategie. Elk jaar zo rond september start het strategieseizoen. Je kunt de klok erop gelijkzetten; iedereen is terug van vakantie, we zomeren nog een beetje na en dan verschijnen de eerste agenda-invites en mails in je inbox. De titels ‘strategie 2026’, ‘inspiratiesessie’ of ‘heidag’ komen je vast bekend voor.

In zo’n sessie, of reeks van sessies, wordt besproken hoe het afgelopen jaar is geweest en wat er op het programma moet komen voor volgend jaar. Er worden punten en komma’s verplaatst in de missie en visie, maar verder is het vaak een pragmatisch verhaal. Strategie ontstaat meestal op basis van interne plannen, bekende marktcijfers en een risicoanalyse die grotendeels gebaseerd is op het verleden. Zo schuiven we net iets verder op het bestaande pad, zonder echt af te wijken van de route. De stip aan de horizon ligt vaak maar één boekjaar verder. En dat is precies het probleem: deze strategie is volgend jaar alweer aan vervanging toe. Niet omdat de wereld sneller draait dan je bij kunt houden, maar omdat deze strategie gebaseerd is op het verleden, in plaats van op de toekomst.

Wat is verbeeldingskracht?

Tijd om dieper te duiken in de kracht van verbeelding. Verbeeldingskracht is het vermogen om je iets voor te stellen wat er nog niet is. Niet alleen dromen, maar ook verkennen, voelen en bouwen aan het onbekende. Het is het tegengif tegen tunnelvisie. Waar data en KPIs je vertellen wat er wás, helpt verbeelding je te zien wat er zou kunnen zijn. Verbeeldingskracht kan het vertrekpunt zijn van een grote doorbraak, maar ook de start van kleine veranderingen. Van baanbrekende innovaties tot maatschappelijke veranderingen, alles begint met iemand die zich iets anders durft voor te stellen.

Verbeeldingskracht als motor van je strategie

Stel je voor dat je je strategiesessies niet start met een evaluatie van vorig jaar, maar met een tijdreis naar 2035. Je staat in een wereld waarin jouw sector volledig is getransformeerd. Welke rol speelt jouw organisatie daar? Wat is overbodig geworden en waar ligt nieuwe waarde? Door scenario’s te gebruiken, trendkaarten op tafel te leggen en ‘wat als’-vragen te stellen, ontstaat ruimte voor perspectief. Je strategie is op deze manier geen Excel-planning meer, maar een levende routekaart. Geen antwoord op de vraag ‘hoe behouden we wat we hebben’, maar een uitnodiging tot verkennen van ‘wat er allemaal nog zou kunnen zijn’.

Dit klinkt wellicht wat zweverig, maar dat hoeft het niet te zijn. Door systematisch scenario’s te verkennen, krijg je een idee van de verscheidenheid aan toekomsten die in het verschiet liggen. Elk van die mogelijkheden vraagt een nét iets andere strategie. En dat vraagt dan weer om flexibiliteit en consistent vooruitkijken. Het doel is niet om precies te weten wat er gaat gebeuren, maar om met elkaar de mogelijkheden te doorleven. Zodat als er daadwerkelijk een disruptieve speler op de markt/nieuwe pandemie/cyberaanval komt, je al een idee hebt van hoe je daarmee om kunt gaan.

Tien jaar als ijkpunt

Tien jaar lijkt een heel end in de toekomst en dat is het ook. Maar wist je dat tien jaar (niet zo) toevallig ook het tijdsbestek is waarin grote veranderingen tot wasdom komen? Het duurde tien jaar voor het internet om van een klein platform voor defensie en wetenschappers te bewegen naar een miljard gebruikers (1991-2001) en tien jaar vanaf de introductie van de eerste iPhone tot een hele aardbol vol smartphones (2007-2017). En zo zijn er nog legio voorbeelden.

In het eerste jaar waarin deze veranderingen ingezet werden, leek het onmogelijk dat binnen tien jaar onze complete structuur van menselijke connectie er anders uit zou zien. Maar het gebeurde wel. En jij kan het ook. Met een beetje verbeeldingskracht natuurlijk.

Begin!

De kunst van dit hele proces is om klein te beginnen. Het hoeft niet groots en meeslepend, een korte oefening aan de start van je strategiesessie kan al een groot verschil maken. Laat bijvoorbeeld alle deelnemers van je sessie antwoord geven op de vraag ‘wanneer begint de toekomst?’. Iedereen schrijft diens antwoord op papier en daarna ga je met elkaar in gesprek over de antwoorden. Je zult zien dat iedereen een ander idee heeft van wanneer de toekomst daadwerkelijk begint. ‘Wie is onze organisatie in die toekomst?’ is een mooie vervolgvraag die vaak verrassend concrete en creatieve resultaten oplevert. Een krachtige start om over je strategie voor de komende jaren praten.

Strategie vraagt om verbeelding

De conclusie van dit epistel? Verwonder je over alle toekomsten waarin je terecht kunt komen, bespreek ze, pak ze vast en documenteer je gedachten. Die mindset van verwondering helpt je plannen en strategieën smeden die veel verder op de horizon liggen dan de verplaatste punten en komma’s van een klassieke strategiemeeting.

Bij The Forward Club geloven we dat verbeeldingskracht een spier is, net zoals toekomstdenken. En die kun je trainen. Of het nu gaat om het ontwerpen van scenario’s, het faciliteren van toekomstgesprekken of het ontwikkelen van trendtools, wij helpen jouw organisatie graag om die spier te versterken.

Wil je strategieën bouwen die niet alleen inspelen op verandering, maar ook richting geven aan de toekomst? Dan is het tijd om de verbeelding aan tafel te zetten. Stuur ons een berichtje, we denken graag met je mee.